Polska, Austria i Luksemburg pod koniec marca 2024 roku złożyły wniosek do Sekretariatu Konwencji UNESCO 2003 w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego o wpisanie Barbórki i tradycji górniczych na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości prowadzoną przez UNESCO. Decyzja o wpisie ma zapaść w grudniu 2025 roku podczas sesji Komitetu Międzyrządowego ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.
Jak informuje Polska Grupa Górnicza, prace nad sporządzeniem wniosku trwały kilka lat. Zaangażowane w nie były grupy górnicze z Polski, Austrii i Luksemburga. To górnicy węgla kamiennego z Górnego Śląska i Wałbrzycha, górnicy soli z Bochni i Wieliczki, potomkowie górników rud z Tarnowskich Gór i górnicze orkiestry dęte z Górnego Śląska; a także górnicy rud metali, węgla i magnezytu z Karyntii i Styrii, górnicy rud żelaza, miedzi i łupków z Luksemburga.
- Jeśli spojrzymy na rozmiary tego finalnego efektu pracy, to jest to film, który trwa 9 minut, jest to 10 zdjęć i 30 stron wniosku, do których trzeba doliczyć ponad 100 stron deklaracji zgód, każdej z tłumaczeniem. Natomiast prawda jest taka, że napisanie takiego wniosku to przede wszystkim ogromny wysiłek organizacyjny. To jest ciągła współpraca z ludźmi, która wymaga sztuki dyplomacji i zdecydowania jednocześnie. Mnie przypadła rola, żeby ten wniosek fizycznie napisać, skoordynować wszystkie prace. Natomiast w cały ten proces było wiele osób zaangażowanych, także z Austrii i z Luksemburga – wyjaśnia dr Beata Piecha-van Schagen z Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, która napisała wniosek, tłumaczyła dokumenty i koordynowała całość prac.
To również ona przed pięcioma laty, w 2019 roku pracując wówczas w Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, była koordynatorką całego przedsięwzięcia. Z ramienia Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego nad przebiegiem prac czuwała Joanna Cicha-Kuczyńska Radca Ministra ds. UNESCO.
We wniosku czytamy m.in.:
„Uroczystość św. Barbary, patronki górników, przypada 4 grudnia. Coroczne obchody obejmują uroczystości religijne i świeckie dla górników i oraz społeczności lokalnych w miejscowościach górniczych i pogórniczych. Górnicy noszą uroczyste mundury lub stroje robocze i organizują publiczne przemarsze przez miejsca, w których pracują, wraz z przedstawicielami społeczności, stowarzyszeń, władz lokalnych. (…) Kultura górnicza obejmuje również socjolekt służący do komunikowania się podczas pracy oraz wyrażania więzi międzyludzkich i emocji. Jego najczęstszym przejawem są pozdrowienia używane w każdym kraju: „Szczęść Boże!”, „Glück Auf!”, „Gléck Op!”. Powszechność socjolektu przyczyniła się do powstania folkloru słowno-muzycznego. Tworzenie nowych pieśni i modyfikacja istniejących są częścią codziennych i świątecznych tradycji”.
– W innych regionach Barbórka jest obchodzona w kształcie bardziej lub mniej zbliżonym do tego, który znamy z Górnego Śląska. Inaczej świętują górnicy w Wałbrzychu, czy w Bochni i Wieliczce. W Austrii na przykład wykształcił się folklor taneczny. My ty mówimy o wspólnej tożsamości, o wspólnym dziedzictwie. Idea tego święta, to po co my je obchodzimy, jest tożsama dla wszystkich grup. I nawet jeżeli są jakieś minimalne różnice, to one w niczym nie przeszkadzają. Mówimy o Barbórce i tradycjach górniczych, czyli o pewnej kulturze związanej z potrzebą kamractwa, wspierania się, a wynikającej z warunków pracy w górnictwie – dodaje dr Beata Piecha-van Schagen.
Depozytariusze wskazali we wniosku, że Barbórka i tradycje górnicze mają ogromne znaczenie dla tożsamości, szczególnie dla społeczności na terenach pogórniczych. Wskazali oni we wniosku: „W obliczu nieuniknionych zmian gospodarczych trwałość niematerialnego dziedzictwa górniczego zależy od siły jego depozytariuszy”.
Co o tym sądzicie? Czy Barbórka powinna znaleźć się na liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości?
Tagi: Barbórka, UNESCO, niematerialne dziedzictwo kulturowe, Komitet Międzyrządowego ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego
Zamieszczone komentarze są prywatnymi opiniami Użytkowników portalu. Redakcja portalu Rybnik.com.pl nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.
Tragedia w Lyskach. Nie żyje 15-letnia pasażerka motocykla, kierowca w ciężkim stanie (zdjęcia)
53281Policja i niebieski parawan przy Gliwickiej. Doszło do tragedii
44728Minął miesiąc od tragicznej śmierci znanego biznesmena. Prawie 100 pracowników zostało na lodzie
33678Policyjny radiowóz w rowie. Kierowcy pytają; jak to się stało? (wideo)
29220Obrażenia były zbyt rozległe. 40-letni motocyklista zmarł w szpitalu
25161Zmarł dr Eryk Kwapuliński – najstarszy praktykujący lekarz w Rybniku
+322 / -19Józef Makosz, były prezydent Rybnika - poparł Andrzeja Sączka
+428 / -233Koleje Śląskie uruchomią codzienne połączenia Rybnik-Gliwice - od 9 czerwca!
+190 / -2A. Sączek o hejcie w sieci: „niech 8 gwiazdek nie będzie stanem umysłu w Rybniku”. Zaproponował konsultacje społeczne
+259 / -102Rak wątroby u 12-latka. Filip z Jejkowic potrzebuje pomocy
+154 / -4Mateusz Morawiecki na spotkaniu PiS w Rybniku. "Pełną parą zaczynamy kampanię do Europarlamentu"
37Historyczna chwila. Sejm za śląskim jako językiem regionalnym
34W Czernicy powstało profesjonalne pole do minigolfa. Można tam wypożyczyć sprzęt
31"Nie jestem przeciwnikiem walki o czyste powietrze". A. Sączek twierdzi, że jego piec spełnia normy ustawy
24Minął miesiąc od tragicznej śmierci znanego biznesmena. Prawie 100 pracowników zostało na lodzie
23Byłeś świadkiem wypadku? W Twojej okolicy dzieje sie coś ciekawego? Chcesz opublikować recenzję z imprezy kulturalnej? Wciel się w rolę reportera Rybnik.com.pl i napisz nam o tym!
Wyślij alert
~geolog 2024-04-20
13:07:53
Proponuję jeszcze dopisać szkody górnicze jako dematerialne dziedzictwo (czy tam też dziwactwo).
~waria(n)t 64" 2024-04-20
15:56:03
Do tego piwo ,golonko. A jak się pojawi salceson to pojawi się też i była klasa panująca . Na czele z Pinokiem wsadzającym nos do kufla....
~gen 2024-04-20
19:59:27
Wariat dodaj Bieńkowską i Tuska - najlepiej śpiewających górników 3 RP:) pamiętamy te nagrania z gwarków. Nie wiedziałem , że w Luksemburgu też salceson jedzą .
~xtrybnik 2024-04-21
08:45:58
Wszystko co z górnictwem związane jest jak najbardziej materialne i z kulturą górnictwo nie ma absolutnie nic wspólnego.
~krycha12 2024-04-22
03:50:02
Bardzo podoba mi się "Barbórka" .Jestem Ślązaczką z krwi i kości .